جرقه زدن لوازم برقی یکی از مسائلی بوده که ممکن است با آن مواجه شویم. این جرقه‌ها معمولاً از مکانیسم‌های داخلی لوازم برقی و الکتریکی پدید می‌آیند و خطرناک هستند. یکی از قسمت‌هایی که احتمال جرقه بالایی دارد، کلکتور و زغال است. جرقه زدن در لوازمی مانند دریل به دلایل مختلفی از جمله خرابی یا فرسودگی کلکتور و زغال، استفاده نادرست یا عدم نگهداری صحیح و حتی وجود رطوبت یا آب در دستگاه‌ها و غیره اتفاق خواهد افتاد که برای جلوگیری از این مشکلات، نگهداری منظم، استفاده صحیح، آشنایی با علت جرقه زدن کلکتور و زغال و در نظر داشتن تعمیرات دوره‌ای الزامی است.

توجه به سلامت دستگاه‌های برقی و الکتریکی برای کاهش آسیب‌ به فرد و همچنین بهره‌مند شدن از عملکرد صحیح و عمر بهینه دستگاه ضرورت دارد. در صورت مواجه شدن با جرقه بهتر است به دنبال علت رخداد آن و راهکار‌های نگهداری و بهبود باشید که با ارائه این مطلب در مجله خبری ساواالکتریک قصد داریم شما را در مسیر شناسایی علت جرقه زدن کلکتور و ذغال و راهکار آن راهنمایی کنیم.

پیشنهاد خرید

ذغال کربنی صنعتی (گرافیتی) سیم دار دوبل 32*(12.5+12.5) الکربن روسیه

خرید کنید

علت جرقه زدن ذغال دریل و کلکتور چیست؟

به طور کل عوامل مختلفی را می‌توان به عنوان علت جرقه زدن کلکتور و زغال در نظر گرفت که در زیر به آن‌ها اشاره کرده‌ایم. بهتر است با هر یک از این موارد آشنایی پیدا کنید تا با در نظرگیری آن‌ها، شرایط بهتری را برای کار با لوازم برقی مثل دریل فراهم آورید و عمر دستگاه را بهبود ببخشید:

• اصطکاک مکانیکی: وقتی که قطعات مختلف دریل یا کلکتور به هم برخورد می‌کنند یا اصطکاک دارند، ممکن است جرقه‌ رخ دهد. این اصطکاک‌ها معمولاً از حرکت دریل یا تماس بین بخش‌های متحرک دستگاه ناشی می‌شود.
• بار الکترواستاتیک: در برخی موارد، با ایجاد شارژهای الکترواستاتیکی روی سطوح داخلی دریل یا کلکتور، در محیط‌های خشک و پودری، جرقه اتفاق میفتد.
• آلودگی در وسیله: آلودگی یا تمیز نبودن درون دریل یا کلکتور مانند وجود ذغال، کربن و سایر ذرات آلوده، در موارد بسیاری ایجاد جرقه می‌کند. از طرفی وجود ذرات اضافه مانند خورده‌های فلزی و غبار در سیستم می‌تواند به ذغال آسیب بزند و باعث شکستگی یا لب پر شدن آن شود که جرقه پدید می‌آید.
• حضور گازهای قابل اشتعال: وجود گازهای قابل اشتعال در محیط را نیز می‌توان به عنوان دیگر علت جرقه زدن کلکتور و زغال در نظر گرفت.
• قرارگیری ذغال نو در دستگاه: در ابتدای کار، باید دقت کرد که استفاده از ذغال صنعتی جدید و جایگزین آن با ذغال قبلی، ممکن است باعث ایجاد جرقه بین سطح ذغال و کموتاتور شود. این اتفاق اغلب به دلیل صاف بودن سطح ذغال و مقابله آن با سطوح غیر صاف اتفاق می‌افتد. بهترین راه برای جلوگیری از این مشکل، تطابق سطح ذغال با کموتاتور و کاهش فشار و توان دستگاه برای اتصال کامل ذغال به سطح مقابل است.
• کم بودن فشار فنر یا ضعیف شدن فنر: با کمک فشار فنر، اتصال ذغال به کلکتور صورت می‌گیرد. این فشار باید به صورت مناسب به ذغال اعمال شود تا اتصال را به صورت دائمی و یکنواخت برقرار کند. اگر فشار فنر بیش از حد شود، خوردگی سریع ذغال و آسیب سطح کموتاتور رخ می‌دهد و در صورت فشار کم، با اتصال نادرست و ایجاد فاصله بین دو سطح، جرقه را پدید می‌آورد.
• خراب شدن کلکتور: با خراب شدن سطح صاف کلکتور و ایجاد شیار در آن، اتصال ذغال با کلکتور ناقص خواهد بود که از عوامل دیگر جرقه است.
• خراب شدن جا ذغالی: جا ذغالی‌ها که وظیفه ثابت نگه ‌داشتن ذغال را دارند، ممکن است به دلیل کار و فعالیت، دچار آسیب شوند و با اختلال در اتصال کامل ذغال با سطح کلکتور، جرقه ایجاد ‌کنند.
• اتصالات نادرست کلکتور: وقتی که اتصالات سیم‌پیچ به کلکتور قطع شود یا به صورت نادرستی صورت گیرد، جریان ورودی به ذغال نمی‌تواند به طور کامل به سطح مقابل انتقال یابد که با جهش الکترون‌ها، این مسئله یکی از انواع علت جرقه زدن کلکتور و زغال خواهد بود.
• مناسب نبودن جنس ذغال صنعتی: اگر از جنس زغال صنعتی نامناسب، بدون در نظرگیری عواملی مثل مقدار جریان عبوری، فشردگی ذغال، سختی و نوع، استفاده کنید که توانایی عبور آمپر لازم برای سیستم را ندارد، چگالی بار الکتریکی در زغال بالا می‌رود و جرقه می‌زند.
• بالا بودن فشار روی دستگاه: وقتی فشار زیادی به دستگاه وارد می‌شود که خارج از توانایی آن است، سیستم برق و انتقال نیروی دستگاه دچار اختلال شده و امکان دارد جرقه‌زنی و یا حتی آتش‌سوزی در قسمت ذغال الکتروموتور رخ دهد.

رایج‌‌‌ترین مشکلات جرقه زدن ذغال دریل و کلکتور چیست؟

جرقه زدن ذغال دریل و کلکتور می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود که شامل موارد زیر هستند:

• احتراق یا انفجار: جرقه زدن ذغال در محیط‌هایی با وجود گازهای قابل اشتعال یا پرخطر، خطر احتراق و انفجارهای جدی را افزایش می‌دهد.
• آسیب به دستگاه: از مشکلات مهم دیگر در عدم شناسایی به موقع علت جرقه زدن کلکتور و زغال، آسیب به بخش‌های مختلف دستگاه و افزایش نیاز به تعمیر و صرف هزینه زیاد است.
• مختل شدن روند کار: از طرفی با جرقه زدن ذغال و کلکتور تأخیر و توقف در روند پروژه صورت می‌گیرد.
• آسیب به کارگران: جرقه زدن می‌تواند منجر به سوختگی‌ها یا آسیب‌های دیگر برای کارکنانی که در نزدیکی دستگاه حضور دارند، شود.
• خسارت به محیط زیست: در صورتی که جرقه زدن ذغال باعث ایجاد حریق شود، خسارت‌های جدی به محیط زیست و منابع طبیعی وارد خواهد شد.

بنابراین شناسایی علت جرقه زدن کلکتور و زغال در دستگاه‌ دریل، بسیار اهمیت خواهد داشت تا بتوان انواع این مشکلات احتمالی را به حداقل رساند.

پیشنهاد خرید

ذغال کربنی صنعتی (گرافیتی) سیم‌ دار تکی 32*10 مگا آلمان

خرید کنید

روش ‌های برطرف کردن جرقه زدن ذغال دریل و کلکتور

برای برطرف کردن جرقه ‌زدن ذغال در دریل و کلکتور و آسیب‌های آن، روش‌های زیر را می‌توانید انجام دهید:

• استفاده از وسایل حفاظتی مانند عینک ایمنی و لباس‌های مناسب
• ایجاد محیط بی‌خطر و حذف مواد قابل اشتعال
• تمیز کردن ابزار قبل و بعد از استفاده از موادی مثل ذغال، گرد و غبار، چربی و روغن برای جلوگیری از جرقه زدن
• استفاده از ابزارهای مقاوم در برابر جرقه در محیط‌های خطرناک
• استفاده از مته و ابزار مناسب برای جلوگیری از جرقه ‌زدن
• تنظیم صحیح سرعت و توان متناسب با ابزار
• آموزش و آگاهی از راهنماها و دستورالعمل‌های تولیدکننده
• شناسایی علت جرقه زدن کلکتور و زغال و تعمیر ابزار در صورت بروز مشکل

آیا علت جرقه زدن ذغال دریل به معنی تمام شدن آن است؟

وقتی ذغال دریل به انتهای عمر خود می‌رسد یا ضعیف می‌شود، علائم مختلفی را نشان می‌دهد که به شناخت و بررسی وضعیت آن کمک می‌کند. البته همیشه جرقه زدن دلیلی برای تمام شدن ذغال نیست؛ اما می‌توان آن را به عنوان یکی از نشانه‌های فرسودگی و اتمام ذغال در نظر گرفت:

• کاهش سرعت موتور: ممکن است دریل به دلیل فرسودگی ذغال و ضعیف شدن آن، قدرت و سرعت خود را از دست بدهد.
• داغ شدن و بوی سوختگی: هنگامی که ذغال در حال سایش و فرسودگی است، داغی و بوی سوختگی از دستگاه به علت حرارت و سایش زیاد، حس می‌شود که از نشانه‌های فرسودگی ذغال است.
• جرقه‌های شدید: در صورت مشاهده جرقه‌های شدیدی که از دریچه‌ها و قسمت‌های اطراف موتور بیرون می‌آید، احتمال فرسودگی زغال وجود دارد.
• از کار افتادن موقت: در برخی موارد، دریل به صورت موقت از کار می‌افتد، به ویژه در حالت‌هایی که بار زیادی به آن وارد می‌شود. در چنین شرایطی این اتفاق را به عنوان علت جرقه زدن کلکتور و زغال و اتمام ذغال در نظر می‌گیرند.

بهتر است به صورت دوره‌‌ای ذغال دریل را بررسی کرده و در صورت لزوم آن را تعویض کنید تا از ایمنی و کارایی بهتری برخوردار شوید.

پیشنهاد خرید

ذغال کربنی صنعتی (گرافیتی) سیم‌ دار دوبل 40*(12.5+12.5) مگا آلمان

خرید کنید

انواع زغال دریل بر اساس متریال

ذغال‌های دریل در چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• ذغال‌ گرافیتی، استحکام بسیار بالا و سرعت گردش پایینی دارد؛ در نتیجه برای دریل‌های کوچک می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
• ذغال‌های الکترولیتی نیز سرعت کمی داشته و معمولاً برای پروژه‌هایی که نیاز به سرعت زیاد نیست، مانند دریل‌های کوچک، استفاده می‌شوند.
• ذغال رزین‌دار، با خصوصیات مقاومت بالا در برابر جریان الکتریکی و استحکام فیزیکی بالا، گزینه مناسبی برای ذغال دریل هستند. اگر شما از یک دریل برقی برای حفر یا سوراخ کردن فلزات سنگین و سطح سفت استفاده می‌کنید، ذغال رزین‌دار گزینه مناسبی است.
• ذغال فلزی، برای کارهایی که نیاز به عبور جریان بالا و مقاومت الکتریکی کمی دارند، به کار می‌رود.

نحوه تعویض ذغال دریل

حال پس از بررسی علت جرقه زدن کلکتور و زغال و فهمیدن فرا رسیدن زمان تعویض ذغال دریل، می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید:

• ذغالی مناسب و مرغوب، متناسب با نیاز‌های دستگاه تهیه کنید.
• در ابتدا باید برق دستگاه قطع و باتری آن خارج شود.
• برای دسترسی به داخل دریل، پیچ‌ها را به کمک پیچ‌گوشتی مناسب باز کرده تا ذغال‌ها را در دو طرف کلکتور ببینید.
• از پیچ‌گوشتی برای در آوردن جا ذغالی کمک بگیرید و ذغال فرسوده را خارج کنید.
• ذغال جدید را در جا ذغالی قرار دهید و سر جای خود بگذارید.
• درپوش‌ها را بسته و پیچ‌ها را ببندید.

کلکتور جاروبرقی چیست؟

کلکتور یک قسمت اساسی در موتورهای الکتریکی است که وظیفه انتقال برق و ایجاد جریان الکتریکی را دارد. در موتورهای جاروبرقی نیز کلکتور یک قطعه مهم در مرکز آن بوده که برای انتقال برق از منبع تغذیه به تمام قطعات جاروبرقی استفاده می‌شود. این قطعه با ایجاد جریان برق، موتور را فعال می‌کند و عملکرد مکنده را فراهم می‌آورد. عملکرد صحیح کلکتور برای موتور الکتریکی بسیار حیاتی است. هر گونه مشکل یا خرابی در کلکتور می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند جرقه زدن، سوختن یا خرابی موتور شود.

دلایل جرقه زدن کلکتور جاروبرقی

• با افزایش سطح عملکرد جاروبرقی، فشار بیش از حدی به موتور وارد می‌شود که جریان برق در کلکتور را افزایش می‌دهد و در نتیجه جرقه ‌زدن صورت می‌گیرد.
• با شدت گرفتن و افزایش نوسانات برقی، جریان برق در کلکتور نیز نوساناتی را تجربه می‌کند که مشکلات در کلکتور جاروبرقی را به بار می‌آورد.
• وجود اتصالی در سیم‌پیچ داخلی جاروبرقی، باعث نوسان جریان برق در کلکتور و در نتیجه جرقه زدن می‌شود.
• زغال جاروبرقی، به دلیل استفاده طولانی فرسودگی پیدا کرده و با گیر کردن به کلکتور، لبه‌های آن بلند می‌شود که علت جرقه زدن کلکتور و زغال است.

توصیه ‌هایی برای جلوگیری از جرقه در کلکتور جاروبرقی

• خودداری از استفاده در زمان‌های اوج مصرف برق به دلیل بالا رفتن نوسانات
• عدم استفاده مداوم بیش از 15 تا 20 دقیقه
• استراحت 10 تا 15 دقیقه‌‌ای بین استفاده طولانی از جاروبرقی
• قرار دادن جاروبرقی در محیط‌های غیر مرطوب و استفاده از آن با دست‌های خشک
• بررسی منظم سیم، اتصالات و ذغال جاروبرقی به منظور اطمینان از سلامت آن‌ها
• بررسی سلامت پریز

هنگام جرقه زدن کلکتور جاروبرقی چه کنیم؟

هنگامی که کلکتور جاروبرقی جرقه می‌زند، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• در ابتدا، جاروبرقی را خاموش کنید و آن را از پریز برق بکشید.
• سیم و اتصالات جاروبرقی را بررسی کرده تا از عدم وجود مشکل در آن‌ها اطمینان حاصل شود.
• مطمئن شوید که هیچ مواد یا ذراتی در کلکتور گیر نکرده که به سبب آن جرقه رخ دهد.
• ذغال جاروبرقی را بررسی کرده و اگر فرسوده است آن‌ را تعویض کنید.
• اطمینان حاصل کنید که جاروبرقی در شرایط مناسب (محیط‌های خشک و دماهای مناسب) و با توانایی کافی استفاده می‌شود.
• در صورت ادامه مشکل، برای شناسایی علت جرقه زدن کلکتور و زغال، به تعمیرکار مراجعه کنید تا مشکلات فنی بررسی شده و راه‌حل مناسب را ارائه دهند.

علت جرقه زدن کلکتور سنگ فرز

احتمال جرقه زدن کلکتور در تمامی وسایل برقی وجود دارد که این مسئله برای ابزاری چون سنگ فرز نیز صدق می‌کند. بررسی علت جرقه زدن کلکتور سنگ فرز برای رعایت نکات ضروری و رفع آن‌ها اهمیت دارد و باید مورد توجه قرار گیرد. علت جرقه زدن کلکتور و زغال تقریباً در بیشتر لوازم برقی مشترک بوده که در زیر چند مورد از آن‌ها ذکر شده است:

• استفاده از مواد نامناسب: اگر از مواد نامناسب، مانند ذغال نامرغوب یا با کیفیت پایین، برای کلکتور استفاده شود جرقه رخ خواهد داد.
• سرعت دوران سنگ فرز: اگر سرعت دوران سنگ فرز بیش از حد تحمل آن بالا رود، کلکتور جرقه می‌زند.
• فشار زیاد: فشار زیاد بر روی کلکتور ممکن است به جرقه زدن منجر شود.
• ذرات و آلودگی‌ها: وجود موادی مثل گرد و غبار، روغن و انواع آلودگی‌ها، ایجاد جرقه می‌کند.
• آسیب‌های مکانیکی: زخمه‌ها، لرزش‌های غیرطبیعی یا خرابی‌های مکانیکی دیگر نیز می‌توانند به جرقه زدن کلکتور سنگ فرز منجر شوند.

در هر صورت، برای جلوگیری از جرقه زدن کلکتور سنگ فرز و افزایش ایمنی، استفاده از مواد مناسب، رعایت سرعت و فشار مناسب و اجتناب از استفاده در محیط‌هایی با مواد قابل انفجار، مانند دیگر ابزارهای برقی مهم است. همچنین، باید دستگاه را به صورت دوره‌ای بررسی کرده و هرگونه خرابی را رفع کنید.

جمع ‌بندی

جرقه زدن کلکتور و ذغال در وسایل برقی یک مشکل مهم بوده که ممکن است به وسایل و حتی افراد آسیب برساند. وسایل برقی مانند دریل، جاروبرقی، سنگ فرزها و سایر ابزارهای الکتریکی معمولاً از کلکتورها و ذغال‌ها برای انتقال جریان الکتریکی کمک می‌گیرند. در برخی موارد، علت جرقه زدن کلکتور و زغال به سبب استفاده از مواد نامناسب، سرعت دوران بیش از حد، فشار زیاد، حضور مواد قابل انفجار در محیط، آلودگی یا آسیب‌های مکانیکی و غیره رخ می‌دهد که باید به آن‌ها توجه داشت و برای رفع آن تلاش کرد. در این مطلب تلاش شد تا با شناسایی دلایل و بررسی مشکلات احتمالی پس از آن، راهکارهایی را برای رفع و استفاده هرچه بهتر ارائه دهیم تا در مواقع لزوم از آن‌ها کمک بگیرید.

سوالات متداول

• کلکتور چیست و چه وظیفه‌‌ای دارد؟

کلکتور یک قسمت اساسی در موتورهای الکتریکی است که وظیفه انتقال برق و ایجاد جریان الکتریکی را بر عهده دارد.

• با جرقه زدن کلکتور و ذغال چه مشکلاتی رخ می‌دهد؟

احتراق یا انفجار، آسیب به دستگاه، مختل شدن روند کار، آسیب به کارگران و خسارت به محیط زیست از مشکلاتی است که به علت جرقه زدن کلکتور و زغال صورت می‌گیرد.

• چه آلودگی‌هایی می‌توانند باعث جرقه زدن کلکتور شوند؟

موادی مثل ذغال، گرد و غبار، چربی و روغن و هر گونه ذرات خارجی با قرارگیری در کلکتور احتمال ایجاد جرقه را بالا می‌برند.

• توصیه‌ها برای جلوگیری از جرقه در کلکتور جاروبرقی چیست؟

خودداری از استفاده در زمان‌های اوج مصرف، عدم استفاده مداوم، استراحت بین کارکردهای طولانی، قرار دادن جاروبرقی در محیط‌های غیر مرطوب و مناسب، بررسی منظم سیم، اتصالات و سلامت پریز از انواع توصیه‌ها هستند.

بیشتر بخوانید:

تفاوت ذغال مسی (متال دار) و ذغال گرافیتی (ذغال کربنی) 

علائم تمام شدن ذغال دریل و فرز + زمان و نحوه تعویض ذغال